“Việt Nam đang thực sự thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực dữ liệu. Chúng tôi kỳ vọng sẽ đồng hành cùng các cơ sở đào tạo để khuyến khích các bạn trẻ có năng lực học tập và nghiên cứu khoa học dữ liệu – vốn là ngành không thể thiếu trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0”. Đây là chia sẻ của Giáo sư Vũ Hà Văn, Giám đốc khoa học của Quỹ Đổi mới sáng tạo Vingroup khi triển khai Chương trình tài trợ và hợp tác đào tạo Thạc sĩ Khoa học dữ liệu vào ngày 18 tháng 7 năm 2020.

Khoa học dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo là hai ngành quan trọng trong cuộc Cách mạng 4.0. Với mong muốn góp phần xây dựng nguồn nhân lực cho ngành Khoa học dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo, năm 2020, Quỹ VINIF đã mở Chương trình tài trợ và hợp tác đào tạo Thạc sĩ Khoa học dữ liệu, giữa VINIF và các viện nghiên cứu, trường đại học đầu ngành của Việt Nam. Chương trình hướng tới mục tiêu hỗ trợ nguồn lực tài chính và công nghệ, mạng lưới tri thức và chuyên gia cho cơ sở đào tạo và học viên cao học có điều kiện học tập, nghiên cứu đạt tầm quốc tế. Mỗi năm Quỹ VINIF tài trợ 2 tỷ đồng với thời gian tài trợ dự kiến 3 năm.

Năm 2020, Quỹ VINIF ký kết tài trợ và hợp tác đào tạo Thạc sĩ Khoa học dữ liệu với 5 đơn vị đào tạo gồm: Trường Đại học Quy Nhơn, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Viện Toán học – Viện Hàn lâm Khoa học & Công nghệ Việt Nam, Viện John von Neumann – Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh và Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội.

Trong năm đầu tiên triển khai chương trình, các đề án đã đạt được một số kết quả ấn tượng: chương trình giảng dạy được cập nhật, xây dựng bài bản, hiện đại; đội ngũ cán bộ giảng dạy và các chuyên gia là các nhà khoa học tâm huyết, có kinh nghiệm trong giảng dạy, nghiên cứu khoa học; tuyển được các sinh viên xuất sắc bậc đại học lên học tiếp thạc sỹ khoa học với số lượng vượt trội; 70 công trình công bố trên các tạp chí, hội thảo hàng đầu trong lĩnh vực có sự tham gia của các học viên; tạo cơ hội học tập và nghiên cứu với các nhà khoa học uy tín trên thế giới cho học viên; nâng cao năng lực, kinh nghiệm và truyền cảm hứng trong nghiên cứu khoa học cho học viên; nâng cấp cơ sở vật chất cho các đề án tiếp cận dần chuẩn quốc tế; tăng cường kết nối trong nước – quốc tế; tăng cường sự hợp tác toàn diện giữa nhà trường và doanh nghiệp.

Năm 2021, Quỹ VINIF đã ký kết tài trợ thêm 01 đề án mới với Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Tp.HCM và tiếp tục tài trợ lần hai cho các đề án năm 2020. Tính đến nay, Quỹ VINIF đã tài trợ 06 đề án đào tạo Thạc sĩ liên kết với các viện nghiên cứu, trường đại học đầu ngành của Việt Nam, với tổng kinh phí 18 tỷ đồng.

Một tác động quan trọng của chương trình này là hai ngành Khoa học dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo đã trở thành hai ngành mới trong danh mục đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Trước năm 2022, ngành Khoa học dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo chưa có mã ngành trong danh mục của Bộ Giáo dục và Đào tạo và chỉ là chuyên ngành trong các ngành khác.

Theo Thông tư 09 /2017/TT-BGDĐT ngày 04 tháng 4 năm 2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc mở ngành mới trình độ thạc sĩ phải đáp ứng Điều 2 của Thông tư. Trong đó nhấn mạnh đến việc phải “Có phối hợp với doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động trong hoạt động đào tạo và hoạt động khoa học công nghệ liên quan đến ngành đăng ký đào tạo nếu chương trình đào tạo theo định hướng ứng dụng” và cần có minh chứng về nhu cầu nhân lực, hợp tác hỗ trợ của các doanh nghiệp trong việc đào tạo, sử dụng nhân lực của ngành học mới này.

Các văn bản thỏa thuận, hợp tác, cam kết tài trợ của VINIF chính là những minh chứng rất quan trọng cho thấy việc mở ngành Khoa học dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo – đào tạo trình độ thạc sĩ là rất cần thiết. Năm 2020, Trường Đại học Quy Nhơn đã gửi đề án đề nghị mở ngành đào tạo mới trình độ thạc sĩ Khoa học dữ liệu ứng dụng lên Bộ GD&ĐT. Căn cứ quy định pháp luật hiện hành (Điều 33 của Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học – Luật số 34/2018/QH14), Hội đồng Trường Đại học Quy Nhơn đã ra Nghị quyết về việc mở ngành đào tạo mới và Hiệu trưởng đã ra Quyết định mở ngành thạc sĩ Khoa học dữ liệu ứng dụng, mã số đề nghị là 8904648. Đây là ngành đào tạo Khoa học dữ liệu trình độ thạc sĩ đầu tiên của cả nước. Năm 2021, cũng từ các thỏa thuận và hợp tác của Quỹ VINIF, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG HCM cũng trình đề án lên Đại học Quốc gia HCM để đề nghị mở ngành Trí tuệ nhân tạo thí điểm và cũng đã được chấp thuận.

Theo Thông tư số 09/2022/TT-BGDĐT ngày 06/6/2022 của Bộ GD&ĐT, ngành Khoa học dữ liệu và ngành Trí tuệ nhân tạo, đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ và tiến sĩ, đã chính thức là hai ngành mới và có hiệu lực từ ngày 22/7/2022. Hiện tại, nhóm ngành Toán học sẽ bao gồm ngành Toán học, ngành Khoa học tính toán, ngành Khoa học dữ liệu, ngành Toán ứng dụng, ngành Toán cơ, ngành Toán tin. Nhóm ngành Máy tính sẽ bao gồm ngành Khoa học máy tính, ngành Mạng máy tính và truyền thông dữ liệu, ngành Kỹ thuật phần mềm, ngành Hệ thống thông tin, ngành Kỹ thuật máy tính, ngành Trí tuệ nhân tạo. Điều này có nghĩa ngành Khoa học dữ liệu và ngành Trí tuệ Nhân tạo đã được chính thức hóa việc đào tạo tại Việt Nam.

Với sự hợp tác của Quỹ VINIF và các viện, trường trên cả nước, ngành Khoa học dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo đã trở thành hai ngành mới trong danh mục đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ của Bộ Giáo dục và Đào tạo, phù hợp xu hướng phát triển, hướng đến xây dựng nguồn nhân lực khoa học công nghệ của Việt Nam.

Sau 03 năm thành lập, VINIF đã trao gần 800 học bổng Thạc sĩ, Tiến sĩ và sau Tiến sĩ thuộc nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau. Với mong muốn kết nối các bạn trẻ đã nhận học bổng từ VINIF và xây dựng một cộng đồng các nhà khoa học trẻ tương lai, VINIF chính thức ra mắt Câu lạc bộ VINIF Alumni.

??̂̀? ???̀?:

????? ?ℎ?̛̣?: VINIF Alumni mong muốn tạo lập một văn hóa nghiên cứu khoa học trung thực, có chuẩn mực quốc tế cao và góp phần tạo nên một thế hệ các nhà khoa học trẻ chân chính với tầm nhìn rộng mở và có trách nhiệm với xã hội.

??̂́?? ℎ??̂́?: VINIF Alumni hướng đến xây dựng một cộng đồng các nhà khoa học trẻ không ngừng sáng tạo, dám nghĩ dám làm và cộng hưởng để cùng nhau kiến tạo những giải pháp hữu ích cho xã hội.

???̂̉? ???̂́? ??̣̂??: VINIF Alumni tập trung đẩy mạnh các hoạt động lan tỏa tri thức, truyền cảm hứng cho những người trẻ phát huy năng lực đổi mới sáng tạo.

Đ?̂́? ??̛?̛̣??: Các bạn học viên, nghiên cứu sinh, Tiến sĩ đã nhận học bổng và tài trợ của VINIF.

???̣? đ?̣̂?? ???́??: VINIF Alumni sẽ tổ chức các sự kiện và sinh hoạt định kỳ 2 tháng/lần bao gồm 2 phần chính:

1. Bài giảng đại chúng về chủ đề khoa học công nghệ mũi nhọn của các Giáo sư, chuyên gia uy tín trong nước và quốc tế.

2. Chia sẻ và trình bày về kinh nghiệm trong nghiên cứu khoa học và kinh nghiệm trong học tập của các thành viên câu lạc bộ.

????̂̀? ??̛̣?:

• Được gặp gỡ và trao đổi trực tiếp với các Giáo sư và chuyên gia đầu ngành trong nước và quốc tế

• Được tham gia mạng lưới các nhà nghiên cứu khoa học trẻ của VINIF;

• Được mời tham dự nhiều hoạt động sinh hoạt chung, hội thảo, sự kiện do VINIF tổ chức;

• Được nhận các thông tin mới nhất về các kiến thức khoa học và những chương trình, sự kiện do VINIF và các đối tác tổ chức;

• Bài viết về lĩnh vực nghiên cứu khoa học của các thành viên sẽ được VINIF đánh giá và đăng tải trên chuyên mục Khoa học thường thức của Quỹ.

Để cập nhật các thông tin sự kiện và hoạt động sắp tới của VINIF Alumni, vui lòng theo dõi và tham gia nhóm VINIF Alumi theo đường link dưới đây.

https://www.facebook.com/groups/VinIF.Alumni/people

#VinIF#Họcbổng#Tàitrợ#VinIFAlumni#Alumni

Dự án vắc-xin “made in Vietnam” phòng virus SARS-CoV-2 được các nhà khoa học của công ty Vabiotech triển khai với sự tài trợ của Quỹ Đổi mới sáng tạo VinIF (thuộc Tập đoàn Vingroup) đang có triển vọng “về đích” sớm.

Vượt tiến độ 2 tháng

Một ngày giữa tháng 6, ThS.Mạc Văn Trọng – Công ty TNHH Vắc xin và sinh phẩm số 1 (Vabiotech), Bộ Y tế – nhận được tin từ TS. Đỗ Tuấn Đạt (Chủ tịch Vabiotech), cho hay, dự án nghiên cứu, sản xuất vắc xin phòng Covid-19 của ông và các đồng sự “đã có kết quả. Vắc-xin dự tuyển có tính sinh miễn dịch khá cao.”

Với ThS.Trọng và nhóm nghiên cứu của công ty Vabiotech, kết quả này có ý nghĩa “sống còn”. Dự án nghiên cứu, sản xuất vắc-xin phòng Covid-19 mà họ đang theo đuổi đang đi đúng hướng và đã cho kết quả bước đầu. “4 tháng quên ăn quên ngủ của chúng tôi đã được đền đáp”, nhà nghiên cứu của Vabiotech chia sẻ. 

Trước đó, ngày 15/5 và 29/5, 2 lô mẫu huyết thanh của 50 con chuột đã tiêm dự tuyển vắc-xin Covid-19 lần lượt được gửi sang Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương (VSDTTƯ) để đánh giá. Bằng việc tiêm so sánh với chính chủng virus hoang dại đã được bất hoạt cho chuột, Viện VSDTTƯ xác định các mẫu huyết thanh này đã cho đáp ứng kháng thể, trong đó có những mẫu đáp ứng khá cao.

“Đây là cơ sở để phát triển thành vắc-xin hoàn chỉnh”, PGS.TS. Nguyễn Lê Khánh Hằng 0 Phó trưởng khoa Virus, Viện VSDTTƯ, nhận định.

Với kết quả này, Vabiotech đã vượt tiến độ 2 tháng của giai đoạn 1 dự án, cũng là giai đoạn quan trọng nhất trong quá trình nghiên cứu sản xuất vắc-xin Covid-19. Ở giai đoạn tiếp theo, vắc-xin dự tuyển sẽ được phát triển thành vắc-xin hoàn chỉnh, ổn định và đủ tiêu chuẩn để sử dụng cho người. Nhóm nghiên cứu cũng sẽ xây dựng quy trình sản xuất thương mại để có thể đáp ứng quy mô sản xuất lên tới hàng triệu, thậm chí là hàng chục triệu liều.

Không sốt ruột trước thông tin nhiều nước đã bắt đầu thử nghiệm vắc-xin Covid-19 trên người nhưng các nhà khoa học của Việt Nam cũng đang thực sự chạy đua với thời gian, nhất là trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với nguy cơ của làn sóng Covid-19 thứ 2. Theo các nhà nghiên cứu, Việt Nam không đặt mục tiêu dẫn đầu nhưng sẽ đón đầu nhờ kế thừa được các kinh nghiệm của thế giới ứng phó với loại virus rất mới SARS-CoV-2.

“Để cho ra đời vắc-xin hoàn chỉnh cần 9 – 12 tháng nữa nhưng chúng tôi đang nỗ lực để rút ngắn thời gian này”, ThS.Trọng cho biết. “Dù vậy, so với mức trung bình 10 năm của một vắc-xin bình thường, thời gian 18 – 24 tháng để phát triển được một vắc-xin đã là một thành tựu rất đáng kể”.

Cũng theo đại diện Vabiotech, dự án lần này không chỉ dừng lại ở việc cho ra đời loại vắc-xin mà cả thế giới đang trông đợi, mục tiêu lớn hơn là giúp tăng tính chủ động về vắc-xin cho Việt Nam, nhất là các vắc-xin đại dịch. Nếu trong tương lai xuất hiện thêm chủng Corona virus mới gây đại dịch ở người, với công nghệ sẵn có trong tay, chỉ cần “lắp ráp” phần gen của chủng virus mới vào là sẽ cho ra đời loại vắc-xin mới rất nhanh .

“Khi một nước nào đó có vắc-xin thương mại họ sẽ ưu tiên bảo vệ người dân của họ trước. Như đợt đại dịch cúm A/H1N, mua 1 liều vắc-xin đã khó chưa nói gì đến mua cả triệu liều. Vì thế, tính chủ động vắc-xin của một quốc gia là rất quan trọng” – ThS. Mạc Văn Trọng lý giải. 

Hai nghiên cứu về SARS-CoV-2 do VinIF tài trợ đều có kết quả tốt

Sau chục năm tham gia và đứng chính nhiều công trình lớn nghiên cứu và sản xuất vắc-xin, với ThS. Mạc Văn Trọng, dự án lần này là đặc biệt nhất. Lý do không chỉ bởi bối cảnh “virus thế kỷ” đang nhấn chìm thế giới trong đại dịch mà còn bởi những sóng gió chưa từng có mà nhóm nghiên cứu đã trải qua.

Dự án khởi đầu rất thuận lợi do được tài trợ kinh phí diện “khẩn cấp” của Quỹ VinIF, nhằm ứng phó với một đại dịch toàn cầu. Nhiều công đoạn nghiên cứu của dự án đã được thực hiện tại Phòng thí nghiệm của Đại học Bristol (Anh) ngay từ đầu tháng 2/2020 nhằm đẩy nhanh tiến độ.

Tuy nhiên, dự án đã suýt đổ bể khi châu Âu bị phong tỏa, toàn bộ các hoạt động nghiên cứu phải tạm dừng. Do đã lường trước nguy cơ này nên nhóm nghiên cứu đã làm việc gần như 24/7, mỗi ngày chỉ ngủ vài tiếng, để kịp hoàn thành kế hoạch đặt ra. May mắn là các thành viên vừa rời đi thì nước Anh phong tỏa và về đến Việt Nam ngay sát thời điểm đóng cửa đường hàng không hồi cuối tháng 3.

“Chúng tôi đã chịu áp lực rất lớn. Lo ngại nhất khi đó là không chuyển được mẫu về Việt Nam, bởi nếu thế thì kết quả nghiên cứu gần 2 tháng trời sẽ đổ sông đổ biển”, ThS. Trọng nói về quãng thời gian khó khăn nhất.

Để bù tiến độ cho 14 ngày gián đoạn vì cách ly tập trung sau khi về nước, nhóm nghiên cứu tiếp tục làm việc với cường độ 1 ngày bằng 2 ngày. Phòng thí nghiệm của Vabiotech khi đó đã trở thành “phòng cách ly để nghiên cứu” của những nhà khoa học trở về từ Anh. Nhờ thế mà chỉ 1 tháng sau, dự tuyển vắc-xin đã được hoàn thành để tiêm thử nghiệm trên chuột.   

Công nghệ mà Vabiotech sử dụng trong sản xuất vắc-xin phòng chống dịch bệnh mà đến nay đã khiến gần 9 triệu người trên toàn thế giới nhiễm, gần 500.000 người tử vong, là công nghệ vector virus thay vì các công nghệ vắc xin bất hoạt hay sống giảm độc lực như truyền thống. Đây là công nghệ mới, đa năng, cho hiệu suất sản xuất cao, không phụ thuộc vào việc nuôi cấy toàn thể tác nhân gây bệnh, phù hợp đối với các vắc-xin đại dịch.  

“Nhờ nguồn kinh phí tài trợ, công ty đã nâng cấp được hệ thống nuôi cấy tế bào Bioreactor vốn đã được trang bị gần 10 năm trước. Model thế hệ mới này thích ứng hơn với công nghệ vector virus mà chúng tôi đang dùng” – TS. Đỗ Tuấn Đạt – Chủ tịch Vabiotech tiết lộ.

Cũng theo tác giả của nhiều nghiên cứu phát triển vắc-xin “made in Vietnam”, dự án của Vabiotech có thể tăng tốc còn do được “hưởng lợi” từ những kết quả của đề tài nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học của virus SARS-CoV-2 mà Viện VSDTTƯ đang triển khai. Đây cũng là một dự án cấp bách do Quỹ VinIF tài trợ ngay khi Covid-19 mới bùng phát. Nhờ các thông tin “giải mã” này mà dù nhiều nước đã “việt vị” trong dự đoán về dịch bệnh nguy hiểm bậc nhất đầu thế kỷ XXI, Việt Nam vẫn có thể làm chủ tình hình.

“Việt Nam đã xuất sắc khi trở thành một điểm sáng của thế giới về phòng chống và kiểm soát dịch bệnh. Chúng tôi kỳ vọng vào những thắng lợi tiếp theo, trong đó có vắc-xin Covid-19 “made in Vietnam” – TS. Đỗ Tuấn Đạt đặt mục tiêu.

Minh Tuấn (VietNamNet – https://vietnamnet.vn/vn/suc-khoe/vac-xin-covid-19-made-in-vietnam-vuot-tien-do-du-kien-651931.html)

Ngày 18/7 Quỹ Đổi mới sáng tạo VinIF (thuộc Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn – VinBigdata) – Tập đoàn Vingroup đã ký kết Hợp tác đào tạo thạc sĩ Khoa học dữ liệu với 5 trường đại học, viện nghiên cứu đầu ngành của Việt Nam.

Hợp tác đào tạo thạc sĩ Khoa học dữ liệu được Quỹ Đổi mới sáng tạo VinIF ký kết với 5 đơn vị đào tạo gồm: Trường ĐH Quy Nhơn, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, Viện Toán học – Viện Hàn lâm Khoa học & Công nghệ Việt Nam, Viện John von Neumann – ĐH Quốc gia TP.HCM và Trường ĐH Khoa học Tự nhiên – ĐH Quốc gia Hà Nội. Mục tiêu chương trình hướng tới xây dựng các chương trình đào thạc sĩ Khoa học dữ liệu, Toán ứng dụng kết hợp lý thuyết chuyên sâu và thực tiễn tiến tới đạt trình độ quốc tế.

Theo thoả thuận hợp tác được kí kết, Quỹ VinIF sẽ hỗ trợ về nguồn lực tài chính, công nghệ, mạng lưới tri thức và chuyên gia cho mỗi cơ sở đào tạo trong 3 năm đầu để tạo tiền đề phát triển. Các hoạt động hỗ trợ bao gồm: Mời giáo sư thỉnh giảng; Xây dựng, bổ sung giáo trình và bài giảng; Tạo cơ hội học tập và nghiên cứu với các nhà khoa học uy tín trên thế giới cho học viên; Nâng cao năng lực, kinh nghiệm trong nghiên cứu khoa học. Ngoài ra, Quỹ VinIF sẽ tài trợ 10 suất học bổng cho sinh viên xuất sắc tại mỗi đơn vị nhằm khuyến khích sự phát triển của các tài năng.

GS.Vũ Hà Văn – Giám đốc Khoa học Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn VinBDI cho biết: “Việt Nam đang thực sự thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực dữ liệu. Thông qua thỏa thuận Hợp tác đào tạo này, chúng tôi kỳ vọng sẽ đồng hành cùng các cơ sở đào tạo để khuyến khích các bạn trẻ có năng lực học tập và nghiên cứu khoa học dữ liệu – vốn là ngành không thể thiếu trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0”.

Đại diện phía đơn vị đào tạo, PGS. TS. Hoàng Minh Sơn – Hiệu trưởng trường ĐH Bách Khoa Hà Nội chia sẻ: “Chúng tôi đặt sự kỳ vọng lớn vào hoạt động hợp tác với Tập đoàn Vingroup sẽ góp phần thúc đẩy đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội trong lĩnh vực mũi nhọn hiện nay là khoa học công nghệ. Ngoài kinh phí tài trợ, sinh viên, học viên còn có cơ hội tiếp xúc với các chuyên gia đầu ngành của Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn thông qua các hoạt động: giảng dạy, hướng dẫn làm đề án hoặc luận văn”.

Trong khuôn khổ chương trình, các bên đã cùng tổ chức Tọa đàm “Nhân lực chất lượng cao Khoa học dữ liệu: Thách thức và Cơ hội”. Người tham dự có cơ hội tiếp cận góc nhìn mới về khoa học dữ liệu và những thách thức căn bản của hoạt động đào tạo, phát triển nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực này.

Sự kiện ký kết hợp tác đào tạo thạc sĩ Khoa học dữ liệu với 5 trường đại học, viện nghiên cứu cho thấy nỗ lực của Tập đoàn Vingroup trong việc thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần đặt nền móng cho ngành khoa học, công nghệ Việt Nam tiệm cận thế giới.

Quỹ Đổi mới sáng tạo VinIF (thuộc Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn – VinBigdata) do tập đoàn Vingroup thành lập với vai trò hỗ trợ các tổ chức, cá nhân thực hiện nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhằm tạo ra những thay đổi tích cực và bền vững cho tương lai ngành khoa học công nghệ Việt Nam.
Quỹ VinIF triển khai 4 chương trình trọng tâm, gồm: Hỗ trợ các dự án nghiên cứu; Tài trợ học bổng sau đại học; Hợp tác đào tạo thạc sĩ và Hợp tác, Tài trợ hội nghị, hội thảo. Trước đó, trong năm 2019, Quỹ VinIF tài trợ 124 tỷ đồng cho 158 học viên cao học, nghiên cứu sinh và 20 dự án nghiên cứu khoa học công nghệ tại Việt Nam.

Minh Tuấn – VietNamNet

Dân trí Hợp tác đào tạo toàn diện giữa các trường Đại học, Viện nghiên cứu và doanh nghiệp là chìa khóa để tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành khoa học dữ liệu nói riêng và các lĩnh vực công nghệ cao trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Theo khảo sát của Vietnamworks, ngành khoa học dữ liệu đứng thứ tư về nhu cầu tuyển dụng và mức thu nhập bình quân tại Việt Nam. Tại Mỹ, thống kê của Glassdoor cho thấy ngành khoa học dữ liệu đứng đầu trong 25 nghề tốt nhất, xếp thứ 16 về mức lương.

Tại buổi Tọa đàm Nhân lực chất lượng cao Khoa học dữ liệu: Thách thức và cơ hội được tổ chức tại Đại học Bách Khoa vào sáng 18/7/2020, Phó Giáo sư Đỗ Ngọc Mỹ, Hiệu trưởng Đại học Quy Nhơn nhận định nhu cầu về nhân sự ngành khoa học dữ liệu trên thế giới và Việt Nam đều rất lớn, tuy nhiên vẫn đang thiếu hụt nghiêm trọng.

Định hướng thạc sĩ, tiến sĩ là một nghề

Theo ITViệc, ngành CNTT sẽ thiếu hụt khoảng 25% nhân lực so với nhu cầu thực tế trong năm 2020, tương ứng với 350.000-400.000 người. Hàng năm, số lượng cử nhân IT ra trường trên 50.000 người. Tuy nhiên, hơn 70% số này phải qua đào tạo bổ sung để đủ trình độ và kỹ năng đáp ứng nhu cầu của nhà tuyển dụng. Theo ngân hàng thế giới, nếu đánh giá trên thang điểm 10 thì chất lượng nhân lực Việt Nam chỉ đạt 3,79 điểm, xếp thứ 11/12 nước châu Á trong danh sách xếp hạng.

Tính riêng trong lĩnh vực công nghệ thông tin, theo báo cáo của Vietnamworks, nhân sự có bằng sau đại học (thạc sĩ, tiến sĩ…) chỉ chiếm 7%, có bằng cử nhân đại học chiếm chủ yếu với 74%, còn lại là trình độ cao đẳng, trung cấp và trung học phổ thông.

Theo Phó Giáo sư Hoàng Minh Sơn, Hiệu trưởng Đại học Bách Khoa, có 2 nguyên nhân khiến nhiều sinh viên không theo học lên cao học, thứ nhất là nhu cầu của thị trường; thứ hai là quan niệm trong nước về đào tạo kỹ sư và thạc sĩ chưa rõ ràng.

Trước thực trạng trên, Giáo sư Vũ Hà Văn, Giám đốc Khoa học Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn VinBigdata, Tập đoàn Vingroup cho rằng việc cần làm là tập trung vào đào tạo nhân lực chất lượng cao. “Thay vì bỏ chi phí để mua các sản phẩm của nước ngoài với giá cao, chúng ta cần tập trung đầu tư cho nguồn nhân lực chất lượng cao mới”.

Để thực hiện điều này, Quỹ Đổi mới sáng tạo VINIF (thuộc Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn VinBigdata), Tập đoàn Vingroup đã ký kết hợp tác đào tạo với 5 trường Đại học, Viện nghiên cứu nhằm hỗ trợ nguồn lực tài chính, công nghệ, mạng lưới trí thức, chuyên gia cho các cơ sở đào tạo và học viên cao học có điều kiện học tập và nghiên cứu theo trình độ quốc tế. Theo đó, VINIF sẽ tài trợ 2 tỷ đồng cho từng trường trong năm đầu tiên, hỗ trợ tối đa trong 3 năm.

Theo Phó Giáo sư Phan Thị Hà Dương – Giám đốc điều hành Quỹ đổi mới sáng tạo VinIF, Chương trình đào tạo của các trường Đại học, Viện lần này đặt mục tiêu đào tạo thạc sĩ theo hướng ứng dụng thực tế thay vì đào tạo để sau này làm tiến sĩ.

Ngoài ra, Quỹ VINIF có chương trình tài trợ học bổng sau đại học dành cho các học viên cao học và nghiên cứu sinh xuất sắc đang hoặc sẽ theo học các chương trình sau đại học trong nước thuộc các chuyên ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật hoặc y dược, giá trị lần lượt 12tho0 triệu đồng/năm và 150 triệu đồng/năm.

Đây là một trong những cơ sở để hiện thực hóa cách nhìn nhận việc làm thạc sĩ, tiến sĩ là một nghề trong môi trường khoa học – một điều đã phổ biến ở nước ngoài nhưng Việt Nam thì chưa.

Nhiều chương trình đào tạo để lựa chọn

Trong khuôn khổ toạ đàm, Giáo sư Vũ Hà Văn chia sẻ về chương trình mới dành cho các bạn sinh viên năm cuối do Tập đoàn Vingroup phát động. Những bạn định hướng theo đuổi lĩnh vực khoa học dữ liệu hay trí tuệ nhận tạo sẽ được trang bị thêm kiến thức toán học và lập trình cần thiết trong quá trình làm việc thực tế kéo dài 6-12 tháng tại VinBigdata. Chương trình này sẽ trả thu nhập cho các bạn mà không có ràng buộc. “Sau một năm, khi thành kỹ sư lành nghề, cánh cửa hoàn toàn mở rộng với các bạn”, ông Văn nói.

Phó Giáo sư Trần Minh Triết, Viện trưởng Viện John von Neumann, Đại học Quốc gia TP HCM cho biết từ năm 2004, trường đã có khóa đào tạo định hướng chính về khoa học dữ liệu, máy học, trí tuệ nhân tạo. Ông Triết cũng chia sẻ chương trình của Viện không chỉ giới hạn ở các sinh viên tốt nghiệp đại học, mà mở rộng cơ hội cho sinh viên ưu tú học năm thứ ba, thứ tư, năm cuối.

Đại học Khoa học Tự nhiên, trường đầu tiên có đào tạo chính thức Thạc sĩ Khoa học Dữ liệu từ 2018 sẽ lần đầu tuyển sinh đại học ngành này từ 2020. Viện Toán học có Chương trình tạo nguồn học viên bằng việc nhận hướng dẫn khoa học các sinh viên năm cuối.

Tại Đại học Bách Khoa, Hiệu trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết trường đang đổi mới quy trình học thạc sĩ, tích hợp song song với giai đoạn học cử nhân. Nhờ đó, sinh viên có thể lấy bằng thạc sĩ sau 5,5 năm. Với Đại học Quy Nhơn, Phó Giáo sư Đỗ Ngọc Mỹ chia sẻ từ năm 2020, trường sẽ mở khóa đào tạo thạc sĩ khoa học dữ liệu ứng dụng, mang cơ hội tiếp cận lĩnh vực mới cho các học viên.

Đánh giá đây là “mô hình hợp tác văn minh, chưa có tiền lệ giữa một tập đoàn kinh tế và các cơ sở đào tạo và nghiên cứu tại Việt Nam”, PGS.TS Tạ Hải Tùng – Viện trưởng Viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Đại học Bách Khoa Hà Nội nhận định mô hình này sẽ thay đổi cách thức đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại Việt Nam và “là hình mẫu cần được nhân rộng trong xã hội”.

Trường Thịnh – Dantri

Khoản tài trợ này chủ yếu được dùng để xây dựng, bổ sung giáo trình và bài giảng cũng như mời giáo sư thỉnh giảng, góp phần đưa các chương trình đào thạc sĩ Khoa học dữ liệu và Toán ứng dụng ở Việt Nam tiến tới đạt trình độ quốc tế.

5 trường đại học và viện nghiên cứu ký kết hợp tác với Quỹ Đổi mới sáng tạo VinIF (thuộc Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn – VinBDI) gồm: Trường Đại học Quy Nhơn, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Viện Toán học – Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, Viện John von Neumann – Đại học Quốc gia TPHCM, và Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội.

Theo đó, chương trình đào tạo thạc sĩ Khoa học dữ liệu hoặc Toán ứng dụng ở mỗi trường, viện sẽ được nhận tối đa 2 tỷ đồng cho năm đầu tiên và thời gian hỗ trợ tối đa trong 3 năm. Ngoài ra, Quỹ VinIF còn tài trợ 10 suất học bổng trị giá 120 triệu đồng/năm cho học viên xuất sắc tại mỗi đơn vị.

Ngày nay, dữ liệu chính là nguồn tài nguyên mới vận hành và thúc đẩy thế giới phát triển. Khoa học dữ liệu – lĩnh vực liên ngành dựa trên ba nền tảng kiến thức Toán học, Thống kê và Tin học – thể hiện vai trò lớn trong các lĩnh vực như y tế, tài chính, thương mại điện tử, công nghiệp giải trí, tra cứu trên Internet, hàng không, công nghệ nhận dạng.

Phát biểu tại lễ ký kết hợp tác sáng 18/7 tại Hà Nội, GS Vũ Hà Văn – Giám đốc Khoa học tại Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn VinBDI – nói, chúng ta “đã nhiều lần có cảm giác lỡ tàu trong các cuộc đua công nghệ” nhưng ông tin rằng, riêng ở lĩnh vực Khoa học dữ liệu, chúng ta có hy vọng bước được vào cuộc đua của thế giới vì đã có sẵn nguồn tài nguyên dữ liệu dồi dào.

“Trong cuộc đua này, yếu tố quan trọng nhất là con người được đào tạo đủ tốt,” ông nói và dẫn ra thực tế thời gian gần đây Viện VinBDI đã làm ra một số sản phẩm như nhận diện tiếng nói hay ứng dụng AI trong phân tích hình ảnh y tế “không thua kém sản phẩm của các tập đoàn lớn như Samsung hay Google, thậm chí còn tốt hơn”. Ông nhấn mạnh, với những sản phẩm dựa trên dữ liệu tự có như nhận diện tiếng nói của người Việt thì chúng ta hoàn toàn có khả năng làm tốt hơn nước ngoài vì sản phẩm của Google, chẳng hạn, chỉ tập trung vào tiếng Anh và một số ngôn ngữ lớn khác. “Nếu chúng ta sử dụng nguồn tài nguyên của mình để đào tạo lớp trí thức mới, lớp lao động chất lượng cao mới thì không có lý do gì phải đi mua sản phẩm của nước ngoài với giá rất đắt.”

PGS.TSKH Phan Thị Hà Dương, Giám đốc điều hành Quỹ VinIF, thì nhận xét, các chương trình đào tạo thạc sĩ Khoa học dữ liệu và Toán ứng dụng của các trường, viện tham gia ký kết với Quỹ mang tư duy hoàn toàn mới. “Khác với việc đào tạo thạc sĩ trước đây, hướng tới đào tạo những người tiếp tục đi theo con đường làm tiến sĩ hoặc giảng dạy và nghiên cứu thì lần này, các chương trình hướng đến ứng dụng, nghĩa là những bạn trẻ sau khi học xong có thể vào ngay các công ty và doanh nghiệp để làm việc.”

Phát huy thế mạnh riêng

Khoa học dữ liệu phân tích và khám phá tri thức mới từ các dữ liệu thực tế, tồn tại dưới nhiều dạng cấu trúc khác nhau như số liệu, văn bản, hình ảnh, âm thanh. Tại Việt Nam, chưa nhiều đơn vị đào tạo có đủ quy mô về nhân sự, đáp ứng được các điều kiện để xây dựng chương trình đào tạo thạc sĩ Khoa học dữ liệu. Nhưng theo bà Phan Thị Hà Dương, tham gia ký kết hợp tác với Quỹ VinIF đều là những trường, viện uy tín và có nét riêng. “Mỗi trường đều có cách xây dựng chương trình đào tạo riêng để phát huy được hết thế mạnh của mình,” bà nói.

Chẳng hạn, từ tài trợ của Quỹ VinIF, Trường Đại học khoa học tự nhiên – nơi đầu tiên trong cả nước mở chương trình thạc sĩ Khoa học dữ liệu từ năm 2018 – sẽ tạo cơ hội cho sinh viên trao đổi với chuyên gia quốc tế, còn các giảng viên và học viên sẽ có điều kiện tham gia các hội thảo khoa học trong và ngoài nước thường xuyên hơn.

Trường Đại học Bách khoa Hà Nội mở chương trình đào tạo thạc sĩ hoàn toàn bằng tiếng Anh, với điểm nhấn là trường hè kéo dài 1 tuần có sự tham gia của nhiều giáo sư nước ngoài. Với đặc thù đó, Trường sẽ dành kinh phí để hỗ trợ học viên tham gia hội thảo quốc tế và công bố quốc tế.

Trường Đại học Quy Nhơn – trường trọng điểm ở miền Trung – đang hoàn thiện thủ tục để mở mới chương trình thạc sĩ Khoa học dữ liệu ứng dụng – thì dự kiến có những suất học bổng hỗ trợ học viên và dành kinh phí tổ chức seminar, hội thảo.

Viện Toán học và Viện John von Neumann đều không chỉ chú trọng đào tạo thạc sĩ mà còn tìm kiếm, phát hiện sinh viên tiềm năng.

Trong đó, Viện Toán học dành một phần tài trợ để đón các sinh viên ngay từ năm 2 đến thực tập nghiên cứu và ứng dụng khoa học với các cán bộ nghiên cứu của Viện vào những khoảng thời gian phù hợp với việc học của các em. Với những sinh viên ở xa đến, Viện sẵn sàng hỗ trợ chi phí đi lại, ăn ở. Tại tọa đàm về nhân lực Khoa học dữ liệu chất lượng cao tiếp sau lễ ký kết hợp tác sáng 18/7, GS Phùng Hồ Hải, Viện trưởng Viện Toán học, cho biết ông khá bất ngờ khi số sinh viên đăng ký lên đến 30 em, nhiều hơn dự kiến ban đầu gần 4 lần.

Còn Viện John von Neumann, nơi chỉ đào tạo sau đại học, đề xuất mở rộng chương trình để những sinh viên ưu tú, tiềm năng cũng có thể tham gia học những môn ở bậc cao học ngay từ năm thứ ba, năm thứ tư và được tích lũy chứng chỉ, tạo nền tảng kiến thức vững vàng cho sau này, dù các em tiếp tục đi học hay đi làm.

Bên cạnh tài trợ cho các chương trình đào thạc sĩ Khoa học dữ liệu và Toán ứng dụng, Quỹ VinIF còn có 3 chương trình khác, đó là Hỗ trợ các dự án nghiên cứu; Tài trợ học bổng sau đại học; và Tài trợ hội nghị, hội thảo. Trong đó, riêng năm 2019, Quỹ VinIF đã tài trợ 124 tỷ đồng cho 158 học viên cao học, nghiên cứu sinh và 20 dự án nghiên cứu KH&CN tại Việt Nam.

Theo Tia Sáng – https://tiasang.com.vn/-tin-tuc/Quy-VinIF-tai-tro-nhieu-ty-dong-cho-cac-chuong-trinh-dao-tao-thac-si-Khoa-hoc-du-lieu-va-Toan-ung-dung-25371